“Wyjście”, bo tak można przetłumaczyć tytuł z niderlandzkiego “Uitweg”, traktuje o Polce, która wyrusza do Holandii, aby usunąć niechcianą ciążę.
Chociaż “Uitweg” ukazał się w Holandii jeszcze w marcu, to dopiero niedawno do Polski dotarły echa tego komiksu. Nic dziwnego, gdyż dotyka polskich problemów, z którymi wiele kobiet musi borykać się za granicami naszego kraju. W tym przypadku chodzi o aborcję, której główna bohaterka postanowiła poddać się w Holandii.
“Uitweg” to komiks o Magdzie, która wyjeżdża do Holandii, aby poddać się aborcji
Magda to młoda polska nauczycielka, która lubi trzymać się schematów. Jest troskliwa, odpowiedzialna i ma swoje życie poukładane. Pewnego dnia jednak zachodzi w nieplanowaną ciążę. W konserwatywnej, religijnej Polsce aborcja jest nielegalna. Temat ten jest tak owiany tabu, że nie można go nawet poruszyć z przyjaciółmi i rodziną. Magda zostaje sama ze swoim problemem. Zmaga się z poczuciem winy i licznymi wątpliwymi rozwiązaniami, które można znaleźć w internecie. Tymczasem czas bezlitośnie ucieka…
Temat aborcji jest tak kontrowersyjny w konserwatywnym klimacie politycznym Polski, że trudno o nim rozmawiać nawet z przyjaciółmi i rodziną. Jedyną osobą, której może się zwierzyć, jest jej siostra.
W Holandii, co wiem z własnego doświadczenia, gdyż moja żona zaszła tam w ciążę, jednym z pierwszych, a nierzadko pierwszym po przywitaniu pytaniem w gabinecie lekarskim czy przy spotkaniu z położną jest, czy chce się zachować dziecko. Dlatego kierunek bohaterki do – przynajmniej powierzchownie – otwartego i liberalnego państwa, jest oczywisty w tym przypadku.
Z Warszawy do Amsterdamu
Autorka komiksu B. Carrot urodziła się w 1985 roku w Jerozolimie. W 2006 roku przeprowadziła się do Amsterdamu, a następnie do Brukseli, gdzie ukończyła studia artystyczne Sint Lukas School of Art w Brukseli. W 2020 roku wydawnictwo Soul Food Comics opublikowało jej debiutancki komiks “Alle dagen ui“, po wcześniejszym publikowaniu krótkich historii i ilustracji w różnych miejscach. Obecnie ponownie zamieszkała w Holandii, w Nijmegen. Większość jej prac ma charakter społeczny i polityczny tak jak i “Uitweg”.
Oprócz komiksów tworzy również ilustracje, animacje i murale. Jej prace poruszają często trudne i kontrowersyjne tematy, takie jak przemoc domowa, uchodźcy i dyskryminacja.
Jest laureatką wielu nagród za swoją twórczość, m.in. nagrody Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Komiksów w Angoulême.
Komiks i aborcja
“Moi pradziadkowie pochodzą z Polski, stąd moje dodatkowe zainteresowanie i sentyment do Polski” – powiedziała autorka “Uitweg”.
Jej ostatni komiks porusza temat aborcji w Polsce. Opowiada o tym, jak Magda musi mierzyć się z presją społeczną, religią i z własnym sumieniem. Komiks jest poruszającym i skłaniającym do refleksji spojrzeniem na problem aborcji – dowiadujemy się z jego recenzji.
W dyskusji medyczno-etycznej na temat aborcji istnieją różne punkty widzenia. Z jednej strony twierdzi się, że ciąża wiąże się z życiem nienarodzonym, które zasługuje na ochronę. Z drugiej strony podkreśla się poszanowanie autonomii kobiet i podkreśla się, że kobiety mają kontrolę nad własnym ciałem. Fizycznie i etycznie więź między płodem a kobietą w ciąży nie może zostać wymazana. Jednocześnie “status moralny” ośmiotygodniowego zarodka różni się od statusu 38-tygodniowego płodu, który ma się wkrótce urodzić. Oznacza to, że nie zapewniamy ośmiotygodniowemu embrionowi takiej samej (etycznej) ochrony jak płód, który może istnieć niezależnie poza macicą. W Holandii jest to uregulowane w ustawie o przerywaniu ciąży. Mówiąc najprościej, aborcja jest dozwolona do 24 tygodnia ciąży. Granica 24 tygodni jest granicą, po której przekroczeniu płód zasługuje na ochronę.
Polska, co dobrze wiemy, przez długi czas nie schodziła z pierwszych stron gazet, również w Holandii, w związku z zaostrzeniem prawa aborcyjnego w naszym kraju. Z tematem świetnie zaznajomione były nawet holenderskie położne, które poruszyły ten wątek podczas pierwszego badania mojej żony.
Fragment komiksu “Uitweg”
Autorka z wielką empatią ukazuje samotność Magdy oraz perypetie, przez które przechodzi. Ta aborcja to jej wybór – to jej ciało. Nie oznacza to jednak, że wybór jest łatwy. Czytelnik także odczuwa falę ulgi, gdy Magda w końcu znajduje wyjście. Ta niezwykła powieść graficzna to znakomicie wykonany portret kobiety w trudnej sytuacji i opowieść o sile siostrzeństwa. Stanowi także mocny argument na rzecz prawa do aborcji.
Na tę chwilę nie ukazała się wersja w języku polskim ani angielskim, ale autorka ma nadzieję, że “Uitweg” zostanie przetłumaczony na inne języki i wydany nie tylko w Holandii i Belgii.
